مقدمه

خوش آمدید :)

مسیر یادگیری در کالج

نقشه‌ی راه برنامه‌نویس شدن

بیگ‌بنگِ برنامه‌نویسی

چرا برنامه‌نویسی؟!

باور‌های غلط در برنامه‌نویسی

مصاحبه با مصطفی صولتی - برنامه‌نویسی چیست؟

مصاحبه با عرفان علی‌محمدی - چرا برنامه‌نویسی؟

آینده‌ی یک برنامه‌نویس

اهداف فصل

صنعت، گِره‌خورده با برنامه‌نویسی

آینده‌‌ای روشن در انتظار برنامه‌نویس! (قسمت اول)

آینده‌‌ای روشن در انتظار برنامه‌نویس! (قسمت دوم)

مصاحبه با هادی ستوده

مصاحبه با فرید شکری

تفکر الگوریتمی

الگوریتم چیست؟

مفاهیم پایه در برنامه‌نویسی

صِراط مستقیم!

یک کوچه آن طرف‌تر!

صراط بسیار مستقیم!

جاده چالوس

حلزون

آشنایی با تِرتِل

نیم حلقه

خط‌کشی

پروژه‌ی نامی!

مصاحبه با مهدی شکری

مصاحبه با محسن دهباشی

مصاحبه با ارشیا همت

یادگیری

انواع روش یادگیری

منابع یادگیری

پلتفرم‌های یادگیری

مصاحبه با فواد فردوس

مصاحبه با داوود قرگوزلو

مصاحبه با نیما میرزایی‌راد

زبان‌های برنامه‌نویسی

پایتون

کاربردهای پایتون

کاربرد‌های ++C

جاوا

کاربردهای جاوا

کاربرد‌های Go

جاوااسکریپت

کاربرد‌های جاوااسکریپت

کاربردهای PHP

مفاهیم و زبان‌ها در یک نگاه!

سلام به جهان!

یک پروژه به چند زبان

مصاحبه با امیرعلی عبدالرزاق‌نژاد

مصاحبه با نیما حیدری‌نسب

مصاحبه با محمد عرب

تمرین کردن

تمرین، تمرین، تمرین

کجا تمرین کنم؟

سِرچ؛ مهارت لازم در برنامه‌نویسی

مصاحبه با محمدرضا وارسته

دیباگ و بی‌باگ

مسابقات برنامه‌نویسی

مصاحبه با امین انوری

به‌روز ماندن

رازِ بقا!

روش‌های بقا در برنامه‌نویسی

زبان‌ها News!

برنامه‌نویسی News!

مصاحبه با علی بهجتی

مصاحبه با محمدرضا محسنی

شبکه‌سازی

اهمیت شبکه‌سازی

جوامع برنامه‌نویسی

پلتفرم‌های شبکه‌سازی

رویدادهای برنامه‌نویسی

پروژه‌های متن‌باز

مصاحبه با علی شفیعی

ورود به بازار کار حرفه‌ای

آمادگی برای ورود به بازار کار

استخدام به عنوان یک برنامه‌نویس

مهارت‌های نرم

مصاحبه با حامد خانکی

ادامه‌ی مسیر

# خانم‌ها مقدم‌اند!
![ladies first](https://quera.org/qbox/download/6ee1Dxuhzx/collegechapter1-05.png)
وقتی اسم برنامه‌نویسی و کد زدن می‌آید شاید اولین چیزی که به ذهن اکثر ما می‌رسد مردی (همراه با هودی!) است که مشغول کد زدن است. اما جالب است بدانید اولین برنامه‌نویس تاریخ، یک خانم ریاضی‌دان بریتانیایی به نام *اِیدا لاولِیس* (*Ada Lovelace*) بوده است.

![ada lovelace](https://quera.org/qbox/download/RIS3rRcx8R/collegechapter1-06.png)

اِیدا علاقه و استعداد زیادی در ریاضیات داشت و در سال ۱۸۳۳ با ریاضی‌دان بریتانیایی، چارلز ببیج (*Charles Babbage*) آشنا شد؛ چارلز بر روی یک رایانه همه‌ منظوره که به نام «ماشین تحلیلی» معروف است کار می‌کرد و *اِیدا* به آن علاقه‌مند شد. بعد‌ها *اِیدا* مقاله‌ای را که در مورد این ماشین بود ترجمه کرد و آن را همراه تحلیل‌ها و افزوده‌های خود، با عنوان «یادداشت‌ها» تکمیل و ارائه کرد. این یادداشت‌ها همان چیزی است که امروزه به عنوان اولین برنامه‌ی کامپیوتر می‌شناسیم و شامل یک الگوریتم برای پردازش توسط یک رایانه است. هرچند زندگی *اِیدا* طولانی نبود و در سن ۳۶ سالگی از دنیا رفت.

در عکس زیر اولین الگوریتم منتشر شده در برنامه‌نویسی توسط *اِیدا* را می‌بینیم.
![اولین الگوریتم برنامه‌نویسی](https://quera.org/qbox/download/euM0cGLeXC/collegechapter1-07.png)

# اولین کامپیوتر‌ها و زبان‌های کامپیوتری
با گذشت زمان و رسیدن به اواخر دهه ۱۹۳۰ میلادی و اختراع اولین کامپیوتر‌هایی که به صورت الکترونیکی کار می‌کردند نظیر ماشین *تورینگ* (*Turing*)، مفهوم برنامه‌نویسی و زبان‌های برنامه‌نویسی بیش‌تر از پیش مورد اهمیت قرار گرفت.

ماشین تورینگ توسط *اَلن تورینگ* (*Alan Turing*) در سال ۱۹۳۶ اختراع شد؛ این ماشین روی یک نوار عمل می‌کند. روی این نوار، نمادهایی است که ماشین هم می‌تواند بخواند، و هم می‌تواند بنویسد و هم‌زمان از آن‌ها استفاده کند. این عمل به‌طور کامل با یک سری دستورالعمل مشخص تعریف شده‌ است. در شکل زیر عکس انتزاعی مربوط به این ماشین را می‌بینیم.

![شکل انتزاعی ماشین تورینگ](https://quera.org/qbox/download/Euh6jWDgSe/collegechapter1-08.png)

# پیش به سوی فتح قله‌ها

به دهه‌ی هیجان‌انگیز ۱۹۴۰ می‌رسیم و رشد و توسعه‌ی زبان‌ها و تکنولوژی‌های مختلف با سرعت زیادی آغاز 
می‌شود.

![1940](https://quera.org/qbox/download/PbG90m5JrV/collegechapter1-09.png)

اول از همه لازم است کمی در مورد اینکه کامپیوتر چطور کار می‌کند و زبان‌های سطح پایین و بالا چه هستند، بدانیم.... واقعا کامپیوتر‌ها چطور کار می‌کنند؟!

### داستان ۰ و ۱

به این موضوع فکر کنید که ما چطور با یکدیگر صحبت می‌کنیم؟! دقیقا؛ با زبان‌ و گویش فارسی. آیا می‌توانیم با افرادی که در کشور‌های دوست و همسایه هستند نیز به زبان فارسی صحبت کنیم؟! قطعا خیر؛ نیاز به زبانی مشترک مثل زبان انگلیسی داریم که به کمک آن با افراد خارجی نیز صحبت کنیم. برای کامپیوتر‌ها شرایط سخت‌تر است چون انسان نیستند و هیچ زبانی را متوجه نمی‌شوند!

تنها چیزی که کامپیوتر‌ها درک می‌کنند سوئیچ‌ها و سیگنال‌های الکتریکی است؛ به عبارت ساده‌تر اتصال یا قطع جریان برق. در کامپیوتر‌ها قطع جریان برق (خاموش) با ۰ و اتصال جریان برق (روشن) با ۱ نمایش داده می‌شود و به همین دلیل کامپیوتر‌ها با اعداد ۰ و ۱ کار می‌کنند. به اعداد ۰ و ۱، اعداد دودویی یا باینری می‌گوییم.
![zero-one](https://quera.org/qbox/download/MIXmsiujJ7/collegechapter1-10.png)

### زبان‌های سطح پایین

اشتباه نکنید! زبان سطح پایین به معنی زبان بی‌ارزش نیست! بلکه به زبانی گفته می‌شود که وابسته به اعداد ۰ و ۱ (اعداد دودویی یا باینری) است. برنامه‌هایی که با این زبان‌‌ها نوشته شوند نیاز به ترجمه ندارند (مثل زمانی که دو ایرانی با یکدیگر فارسی صحبت می‌کنند) و مستقیم سراغ اجرا می‌روند. زبان‌های سطح پایین شامل دو نسل هستند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

#### نسل اول؛ زبان ماشین

زبان ماشین اولین نسل زبان‌های برنامه‌نویسی سطح پایین است. خواندن این کد برای کامپیوتر بسیار آسان است چرا که به شکل ۰ و ۱ نمایش داده می‌شود. در این زبان هیچ نیازی به ترجمه نیست چون سیستم مستقیما منظور برنامه را می‌فهمد. مزیت زبان ماشین این است که به برنامه‌نویس کمک می‌کند تا برنامه‌ها را با سرعت بیشتری نسبت به زبان‌های برنامه‌نویسی سطح بالا اجرا کند.


#### نسل دوم؛ زبان اسمبلی

زبان اسمبلی (*ASM*) به عنوان نسل دوم زبان برنامه‌نویسی سطح پایین محسوب می‌شود که برای پردازنده‌های خاصی طراحی شده است. این زبان مجموعه دستورات را به صورت نمادین و قابل فهم برای انسان نشان می‌دهد. برای تبدیل زبان اسمبلی به زبان ماشین از اسمبلر استفاده می شود. مزیت زبان اسمبلی این است که برای اجرای یک برنامه، حافظه و زمان اجرای کمتری نیاز دارد.

![اسمبلی](https://quera.org/qbox/download/HoPp21achq/collegenew1png-02.pn)

### زبان‌های سطح بالا

با ظهور زبان‌های سطح بالا، برنامه‌نویسی بسیار راحت‌تر شد. این زبان‌ها شباهت بیشتری به زبان انسان (زبان انگلیسی) داشته و به همین دلیل به یک کامپایلر یا مفسر برای تبدیل کد به زبان ماشین نیاز دارند. اگرچه زبان‌های سطح بالا به طور کلی از سرعت کم‌تری نسبت به زبان‌های سطح پایین برخوردار هستند اما خواندن، نوشتن و مدیریت کد آن‌ها راحت‌تر است.

----------

و اکنون، تاریخچه‌‌ی جذاب زبان‌ها... 

در دهه ۱۹۴۰ با پیشرفت تکنولوژی کامپیوترها، زبان برنامه‌نویسی *Assembly* برای توسعه برنامه‌ها معرفی شد. در این دوره، برنامه‌نویسان از طریق نوشتن کدهای ماشین و دستورات به صورت مستقیم با کامپیوتر ارتباط برقرار می‌کردند. در نهایت برنامه‌نویس‌ها متوجه شدند که برنامه نویسی به زبان اسمبلی به تلاش فکری زیادی نیاز دارد و مسیر برای ساخت زبان‌های سطح بالا هموارتر شد.

در سال ۱۹۴۵ توسعه *ENIAC* (مخفف *Electronic Numerical Integrator and Computer*) یکی از اولین کامپیوترهای الکترونیکی که قابلیت برنامه‌نویسی را دارد، توسط دو استاد فیزیک یعنی جان ماشلی  (*John Mauchly*) و جان پرسپر اِکرت (*John Presper Eckert*) ساخته شد. این کامپیوتر در ابتدا برای استفاده در ارتش آمریکا ساخته شده بود.

![ENIAC](https://quera.org/qbox/download/yhBwz3WKjh/collegenew1png-03.png)

در سال ۱۹۴۹ جان ماشلی یکی از اولین زبان‌های سطح بالای دنیا یعنی *ShortCode* را توسعه داد. این زبان برای کد‌های کوتاهی که شامل عبارات ریاضی بودند قابل استفاده بود اما مشکل کند بودن را داشت.


در دهه‌ی ۱۹۵۰ توسعه‌ی زبان *Fortran* (مخفف *Formula Translation*) در تیم *IBM* و به رهبری جان باکوس (*John Backus*) انجام شد. این زبان اولین زبان برنامه‌نویسی سطح بالا بود که با هدف استفاده‌ی عمومی و برای محاسبات عددی ساخته شد.

در دهه ۱۹۶۰ زبان‌های برنامه‌نویسی جدیدی مانند *Algol* و  *Cobol* و *Lisp* معرفی شدند. این زبان‌ها امکانات بیشتری را برای برنامه‌نویسان فراهم می‌کردند و بهبودهایی در سطح زبان برنامه‌نویسی و شیوه نوشتن کد ایجاد کردند. جالب است بدانید که زبان *Lisp* که توسط جان مک‌کارتی توسعه پیدا کرده است، یکی از اولین زبان‌های برنامه‌نویسی تابعی بود که هنوز هم استفاده می‌شود.

![first_languages](https://quera.org/qbox/download/k4KnfdTntw/collegechapter1-11.png)

با گذشت زمان و با پیشرفت فناوری و گسترش صنعت نرم‌افزار، زبان‌های برنامه‌نویسی جدیدی که امروزه با آن‌ها سروکار داریم مثل *Python ,JavaScript, PHP, Java, C++, C* و ... به بازار عرضه شدند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در حال استفاده هستند.

![new_languages](https://quera.org/qbox/download/udbOpBP9TP/collegechapter1-18.png)

در ادامه ویدئوی مربوط به رشد محبوبیت و استقبال زبان‌ها از *Fortran* تا زبان‌های امروزی را می‌بینیم. درصد محبوبیت زبان‌های مختلف در کل بازه‌ی ۱۹۶۵ تا ۲۰۲۲ مشخص شده است. 

%video.arvan_https://player.arvancloud.ir/index.html?config=https://qvideo.arvanvod.ir/rQM9alwqoX/J6rGN94kKV/origin_config.json%

----------