آموزش دیزاین پترنها (Design Patterns) - آموزش الگوهای طراحی با کوئرا کالج
دیزاین پترن یا الگوهای طراحی چیست؟
یک الگوی طراحی در برنامهنویسی، راهحلی برای یک مشکل متداول در طول طراحی و توسعه نرمافزار است که میتوان بارها و بارها از آن استفاده کرد. این راهحل، رویکردی ساختارمند برای حل چالشهای طراحی و اجرا ارائه میکند و به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا کدی با انعطافپذیری بالاتر، مقیاسپذیری بیشتر و مدیریت آسانتر ایجاد کنند.
الگوهای طراحی بهترین روشها و راهحلهای اثباتشدهای را که در طول زمان توسط توسعهدهندگان با تجربه بهبود یافتهاند، به تصویر میکشند. آنها یک زبان مشترک و مجموعهای از مفاهیم را برای بحث و ارتباط در مورد تصمیمات طراحی و الگوهای تعامل بین کلاسها یا اشیاء فراهم میکنند.
با استفاده از الگوهای طراحی، توسعهدهندگان میتوانند قابلیت استفاده مجدد، نگهداری و مقیاسپذیری کد را بهبود بخشند و همچنین طراحی و معماری کلی سیستمهای نرمافزاری را بهبود بخشند. با این حال، انتخاب و پیادهسازی الگوهای طراحی با تفکر و بر اساس نیازها و محدودیتهای خاص پروژه بسیار حیاتی است تا از اور-انجینیرینگ یا پیچیدگی غیرضروری جلوگیری شود.
تاریخچه الگوهای طراحی (Design Pattern)
مفهوم الگوها ابتدا توسط کریستوفر الکساندر در کتاب "زبان الگو: شهرها، ساختمانها، ساخت و ساز" توضیح داده شد. این کتاب یک "زبان" برای طراحی محیط شهری توصیف میکند. واحدهای این زبان، الگوها هستند. این الگوها ممکن است بگویند که پنجرهها چقدر باید بلند باشند، یا یک ساختمان چند طبقه باشد، یا نحوه اندازهگیری مناطق سبز در یک محله چطور باشد و غیره.
این ایده توسط چهار نویسنده، اریک گاما، جان ولیسیدس، رالف جانسون و ریچارد هلم، به عنوان گروه چهارگانه (Gang of Four)، ادامه یافت. در سال 1994، آنها کتاب "الگوهای طراحی: عناصر نرمافزار شیءگرا بازمند" را منتشر کردند که پای مفهوم الگوهای طراحی را به برنامهنویسی باز کردند. این کتاب شامل 23 الگو بود که مسائل مختلف طراحی شیءگرا را حل میکرد و به سرعت به یکی از پرفروشترین کتابها تبدیل شد. به دلیل نام طولانی آن، مردم آن را "کتاب گروه چهارگانه" مینامیدند که به زودی به سادگی به "کتاب گواف" کوتاه شد.
از آن زمان، دهها الگوی شیءگرا دیگر کشف شدهاند. "رویکرد الگو" در زمینههای برنامهنویسی دیگر نیز بسیار محبوب شد، بنابراین الگوهای بسیاری خارج از طراحی شیءگرا نیز وجود دارند.
انواع الگوهای طراحی یا دیزاین پترنها
الگوهای طراحی به سه نوع اصلی تقسیم میشوند:
1. الگوهای ساختاری (Creational Patterns)
این الگوها بر روی مکانیسمهای ایجاد اشیاء تمرکز دارند و راههایی برای ایجاد اشیاء به گونهای ارائه میدهند که انعطافپذیر بوده و با نیازهای خاص برنامه سازگار باشند. نمونههایی از این نوع الگو شامل الگوی تکنمونه (Singleton)، الگوی کارخانه (Factory) و الگوی سازنده (Builder) هستند.
2. الگوهای ساختاری (Structural Patterns)
این الگوها با ترکیب کلاسها و اشیاء برای ایجاد ساختارهای بزرگتر و در عین حال حفظ انعطافپذیری و کارایی سر و کار دارند. این نوع الگوها اطمینان حاصل میکنند که کلاسها و اشیاء به طور مؤثر با یکدیگر کار کنند تا به هدف مشترکی دست یابند. نمونههایی از الگوهای ساختاری شامل الگوی تطبیقدهنده (Adapter)، الگوی تزئینکننده (Decorator) و الگوی ترکیبی (Composite) هستند.
3. الگوهای رفتاری (Behavioral Patterns)
این الگوها بر روی تعاملات و ارتباط بین اشیاء و کلاسها تمرکز دارند. آنها راهحلهایی برای مدیریت موثر جریان کنترل، مسئولیتها و رفتار بین اشیاء فراهم میکنند. نمونههایی از این الگوها شامل الگوی مشاهدهگر (Observer)، الگوی استراتژی (Strategy) و الگوی دستور (Command) هستند.
دیزاین پترنهای رایج
الگوی تکنمونه (Singleton Pattern)
تضمین میکند که تنها یک نمونه از یک کلاس ایجاد میشود و یک نقطه دسترسی جهانی به آن فراهم میکند. در مواردی کاربرد دارد که میخواهید یک نمونه تک و مشترک از یک کلاس در سراسر برنامه داشته باشید.
الگوی سازنده (Builder Pattern)
این الگو راهی برای ساخت اشیاء پیچیده به صورت مرحله به مرحله ارائه میدهد و به شما این امکان را میدهد که نمایشهای مختلف یک شیء را با استفاده از همان فرآیند ساخت متفاوت ایجاد کنید.
الگوی کارخانه (Factory Pattern)
این الگو یک رابط برای ایجاد اشیاء فراهم میکند، اما زیرکلاسها را مجاب میکند که کدام کلاس را نمونهگیری کنند. در مواردی کاربرد دارد که میخواهید فرآیند ایجاد شیء را انتزاعی کنید و اشیاء را بدون مشخص کردن دقیق کلاس ایجاد کنید.
الگوی تطبیقدهنده (Adapter Pattern)
الگوی تطبیقدهنده به عنوان یک پل بین دو رابط عمل میکند و رابط یک کلاس را به رابط دیگر تبدیل کرده و اینترفیس یک کلاس را به اینترفیس دیگری که مشتریان انتظار دارند تبدیل میکند.
الگوی تزئینکننده (Decorator Pattern)
این الگو با بستهبندی یک شیء با یک یا چند شیء تزئینکننده، اجازه میدهد که به صورت پویا توابع یا ویژگیهای جدید به آن اضافه شود.
الگوی مشاهدهگر (Observer Pattern)
یک رابطه یک به بسیار بین اشیاء را تعریف میکند، بنابراین هنگامی که یک شیء وضعیت خود را تغییر دهد، همه وابستگان آن به طور خودکار بهروزرسانی میشوند.این الگو معمولا در سیستمهای پردازش رویداد، بهروزرسانی واسط کاربری و جداسازی مولفهها استفاده میشود.
چرا باید از دیزاین پترن استفاده کنیم؟
الگوهای طراحی یک مجموعه از راهحلهای امتحانشده و موثر برای مسائل رایج طراحی نرمافزار هستند که توسط توسعهدهندگان ماهر و باتجربه در زمینه شیءگرایی ایجاد شدهاند. هر توسعهدهنده نرمافزار باید دانشی از الگوهای طراحی داشته باشد زیرا:
این الگوها زندگی ما را آسانتر میکنند؛ زیرا الگوهای طراحی، سیستمهای شیءگرا را انعطافپذیرتر، مقاومتر در برابر تغییرات و برای نگهداری سادهتر میکنند.
ما میتوانیم تنها با یادگیری الگوهای طراحی، مهارتهای برنامهنویسی شیءگرای خود را بهبود بخشیم؛ زیرا الگوهای طراحی با راهنمایی ما، به ما آموزش میدهند که چگونه مسائل تکرار شونده طراحی شیءگرا را حل کنیم.
الگوهای طراحی یک زبان مشترک تعریف میکنند که یک توسعهدهنده نرمافزار میتواند برای ارتباط و همکاری با سایر توسعهدهندگان از آن استفاده کند. توسعهدهندگان میتوانند از نام الگوی طراحی برای توضیح بهینه ایدئولوژی پشت طراحی برنامه استفاده کنند.
یادگیری دیزاین پترنها در زبانهای مختلف برنامهنویسی
الگوهای طراحی در اکثر زبانهای برنامهنویسی شیءگرا و سطح بالا قابل استفاده هستند و دانستن آنها میتواند به توسعهدهندگان کمک کند تا نرمافزارهایی مقیاسپذیر، قابل نگهداری و انعطافپذیر بنویسند. بسته به زبان برنامهنویسی که استفاده میکنید، پیادهسازی الگوهای طراحی ممکن است اندکی متفاوت باشد، اما اصول کلی آنها یکسان است.
اگر قصد یادگیری زبانهای شیءگرا را دارید، میتوانید با آموزش جاوا یا آموزش سی شارپ شروع کنید، زیرا این زبانها پایه و اساس دیزاین پترنهای کلاسیک را در خود دارند.
در زبانهای سطح پایینتر مانند آموزش C++، الگوهای طراحی اهمیت زیادی دارند، بهویژه در توسعه نرمافزارهای سیستمی و گیمینگ.
همچنین، اگر در حال توسعه اپلیکیشنهای وب و فرانتاند هستید، درک دیزاین پترنها هنگام یادگیری آموزش جاوا اسکریپت به شما کمک میکند تا کدهای بهینهتر و مقیاسپذیرتری بنویسید.
برای کسانی که در زمینه دادهکاوی و یادگیری ماشین کار میکنند، آموزش پایتون میتواند انتخاب مناسبی باشد، زیرا بسیاری از الگوهای طراحی در پایتون برای بهینهسازی کدنویسی و پردازش دادهها استفاده میشود.
در نهایت، دانستن الگوهای طراحی در هر زبان برنامهنویسی میتواند شما را به یک توسعهدهندهی حرفهایتر و کارآمدتر تبدیل کند.